Praat met collega’s over het menselijke proces van onderzoek doen!
Promovendi depressief, docenten overbelast.
Meer dan een derde van de ondervraagde promovendi van de Universiteit van Amsterdam is mogelijk depressief en een net zo groot aantal van de Universiteit Leiden loopt het risico op ernstige mentale problemen. Maar niet alleen de jongste wetenschappers hebben het moeilijk, ook de meer ervaren wetenschappers klagen over een onhoudbare werkdruk. Studentenaantallen zijn de laatste jaren fors toegenomen bij gelijkblijvende docentbezetting terwijl het onderwijs continu verbeterd dient te worden. Wetenschappers steken bovendien veel tijd in het schrijven van uitgebreide aanvragen waarbij de competitie heftig en het slagingspercentage gering is.
Wetenschap is mensenwerk
Dat de universiteit nu ook onder vuur ligt vanwege intimiderend gedrag is pijnlijk. Maar ook de universiteit is een organisatie waarbij hoger geplaatsten macht kunnen uitoefenen over medewerkers die afhankelijk van hen zijn. Het zijn net mensen die wetenschappers.
Wetenschap lijkt voor het publiek, maar ook voor de wetenschappers zelf, alleen om het opdoen van kennis en het doen van bijzondere ontdekkingen te gaan. Werk dat boven de menselijke besognes is verheven. Dat is het niet. Het beoefenen van wetenschap is mensenwerk!
Het gaat niet alleen om de inhoud
Wetenschappers zijn zonder uitzondering zeer gemotiveerde mensen die niet te beroerd zijn om over te werken, om extra projecten op zich te nemen en om er voor hun studenten en promovendi te zijn. Helaas hebben velen het gevoel dat ze niet gezien worden en nergens terecht kunnen met hun ambities en hun problemen. Want op de universiteit wordt bijna uitsluitend over de inhoud van het onderzoek gepraat en niet over wat de mensen bezighoudt die het uitvoeren. Dat zou heel persoonlijk kunnen worden en daar voelen veel wetenschappers zich ongemakkelijk bij.
Positieve kritiek moet je leren
Positieve kritiek wordt vaak overbodig gevonden. Sommige leidinggevenden menen: ‘Het is voldoende om te zeggen wat er niet goed is. Geen nieuws is goed nieuws.’ Velen durven ook weer niet te kritisch te zijn uit angst dat ze hun medewerkers demotiveren. Het is de leidinggevenden niet geheel aan te rekenen. Ze maakten promotie door goed onderzoek te doen. Ze zijn nooit opgeleid voor een leidinggevende functie. Rianne Letschert, rector van Maastricht University, zei onlangs: “Ondertussen zie ik veel te veel mensen in leidinggevende functies die daar eigenlijk niet geschikt voor zijn.”
Praat met collega’s
Wanneer wetenschappers in onze trainingen ervaringen uitwisselen en wanneer ze hun ideeën, ambities en problemen op tafel durven te leggen, wanneer ze elkaar, met een beetje oefening, goede kritiek kunnen geven, vinden ze dat enorm waardevol. Ze nemen ze zich dan voor om er in hun dagelijkse praktijk meer aandacht aan te besteden en willen dat hun leidinggevende dat ook zou doen. Praat met collega’s over het menselijke proces van onderzoek doen! Dat lijkt wellicht weer een extra tijdsinvestering bovenop het drukke takenpakket, maar wij zijn er van overtuigd dat veel wetenschappers hier baat bij hebben en psychisch beter zullen functioneren.
Voor onze trainingen zie: www.bhertz.nl